Brandy-Konyak

Ülkemizde konyak yada kanyak olarak bilinene bu içki aslinda uluslararasi alanda brandi olarak bilinir. Bu kelimenin ingilizce yazilisi brandy dir.

Konyak yanliz Fransanin Cognac kasabasinin çevresindeki arazide yetistirlen üzümden üretilen brandyie verilen addir bu yerin disinda ve baska ülkelerde yapilan ayni cins içkiye cognac adi verilmez. Uluslararasi ticaret kurallarina ve kanunlarina aykiri düser. Brandi kisaca sarabin damitilmasiyla elde edilen bir içkidir. Brandi Hollandaca brandewjin sözcügünden gelir. Manasi da yakilmis sarap demektir. Yani damitilmis sarap oluyor. Baska lisanlara ait kelimeleri kendi dillerine uydurmada çok usta olan ingilizler bu kelimeyi brandy çevirmislerdir.

16. yüzyilda cognac kasabasina yakin bir liman sehri olan Rochefort bir ticaret merkezidir. Ingiliz. Hollandali ve Norveçli tüccarlar sik sik buraya mal getirir ve karsiliginda da sarap tuz bugday gib mahsüller aslirlar. Hafif ve asitli olan bu bölgenin sarabi yolculuga dayaniksizdir. Gidecege yere varmadan bozulurlar. Bunu önlemek için akla sarabi damitarak konsentre alkol olarak götürmek gelir. Bu tarihten itibaren islem yerleserek dünyanin her tarfina yayilir. Simdiyse sarap yapilan her yerde brandi de yapilmaktadir. Brandi yanliz üzümden imal edilen iskiye denir. Diger meyvelerden yapilan iskilere teknik olarak brandi dense de pek bu isimle anilmazlar. Genelikle yapildisi meyvelerin adini alirlar veya baska adlar tasirlar

Dünyada en çok bilinen ve hemen hemen bu cinsa içki pazarini tekelinde tutan brandi. Cognac tir. Yani bu adi gesen Fransiz kasabasinin sinirlari içerisinde üretilen brandidir.

Her yerde örnek olarak kabul edilen bir brandi olmasi dolayisiyla konyaga kisaca bir göz atalim.

Cognac Fransanin batisinda küçük bir kasabadir. Bu kasbayi öevreleyen baglarda yetistirilen üzümden yapilan sarabin damitilmasiyla yapilan konyak. Fransiz Hükümeti tarafindan kanunlarla korunmustur. Bu bölgede imal edilen brandiye tek kelimeyle cognac denir. Bölge toprak ve mikro iklim özelliklerine göre baslica alti bölgeye ayrilmistir. Bu bölgeler kalite-önem sirasina göre söyle siralanir Grand Champagne Petite Champagne Borderies Fins Bois. Bons Bois. Bois Ordinaire. En gözde ki iki bölge Grand Champagne ve Petite Champagne dir. Her iki bilgenin irinlerinin karisimiyla üretilen brandilere Fine Champagne denir. Bu champagne kelimesinin sampanya ile bir ilgisi yoktur. Kireçli toprakli diz araziye Fransizlar bu adi takarlar.

Bu bölgede binlerce çiftçi bagcilikla ugrasir. Ancak iki bin kadari kendi ürettigi üzümden brandi yapmaya ruhsatlidir. Bunlara Bouilleurs de cru denilir. Bunlar disinda kalan üreticiler üzümünü ya kooperatiflere satarlar yada damitimina ruhsati olan damitici firmalara. Bu kisi veya kuruluslarca damitilarak elde edilen ham brandilerin büyük bir kismi konyak tüccarlari olan büyük firmalarca la maison de cognac satin alinarak yillandirilir harmanlanir ve pazarlanir. Yüzlerce konyak firmasinin kontrolgndedir. Bunlar çok büyük kapasitede üretim yapan daha dogrusu pazarlayan brandi sirketleridir. Courvoisier kurvazye Martell martel Hennessy henisi Remy Martin remi marten Hine hayn önde gelen böyök konyak sirketleridir.

Yeni damitilan ham brandiler kanune en az üç yil fiçilarda dinlendirilir. Fakat üç yil kanuni nir zaruret olmakla birlikte 4-5 yildan az dinlendirilmezler. Bu standart brandiler için söz konusudur. Daha kaliteili çok daha uzun yillar dinlendirilir. Konyak üretimi diger Fransiz içkilerinde de oldugu gibi basindan sonuna kadar siki bir sekilde denetim altindadir.

Konyak bakirdan yapilan klasik imbiklerle iki kez çekilir. Isin en önemli kisimlarindan biri de harmanlamadir. Bu iste eksperlerin rolü çok büyüktür. Konyak üretimi küçük isletmelerde babadan ogula geçen ve bu sekilde devam eden bir sanattir.

Her firmanin çesitli kalite ve stilde birkaç tür ürüng vardir. Damitilipg dinlendirilen brandi belirli bölgelerden temin edilerek harmanlanir. Bir konyak markasinin harmaninda belki de 60-70 degisik brandi kullanilir. Harmanlama neticesinde bir süre de böyle bekletilir. Bundan gaye çesitli bölgelerden gelen farkli kalitedeki randilerin birbirleriyle kaynasmasidir. Daha sonra istenilen alkol derecesine saf su ilavesiyle düsürülerek siselenip pazarlanir.

Yukarida bahsettigimiz alti bölgenin kendilerine has özellikler tasiyan brandileri fiyat bakimindan ve daha çabuk olgunlasmasi bakimindan farkliliklar göstedigi her firmanin kendsine özgü bir formülü vardir. Ünlü firmalar Grand Champagne ve Petite Champagne bölgelerinin disinda ki diger bölgelerin ürününü pek kullanmazlar. Bütün alokollerde oldugu gibi brandi de damitildiginda beyazdir elbet. Rengini içinde dinlerildigi mese fiçilardan alirlar. Bu yillandirmalar bazi konyak stillerinde 20-30 hafta 40 yila kadar varir. Brandiler renk sürekliliginin çok kez karamel ilevesiyle saglanir. Ama bu uzun yillar dinlendirilmis kaliteli konyaklar için söz konusu degildir.

Konyak Stilleri
Baslica konyak stillerini su asagida ki sekilde siralayabiliriz

VS-Very Special
Konyak firmalarinin standart kalitedeki mallaridir. Kanunen en az üç yil dinlendirilmesi gerekir, ama aslinda 4-5 yildan az dinlendirilmez

VSOP- Very Superior Old Pale
En az 4,5 yil kanuni dinlendirme sarti vardir. Ama aslinda daha uzun yillar dinlendirilmistir

VO-Very Old
Bu stilde yukaridaki VSOPdan daha az yillandirilmis degildir.

VVSOP-Very Very Old Superior Old Pale
Kanunen en az 5,5 yil dinlendirilir.

Napoleon
En az 6,5 yil dinlendirme sarti vardir.
X O- Extra Old veya XXO


Yukaridaki brandi stillerinden çok daha uzun yillar dinlendirilmis bir brandi stilidir. Bu brandilerin ortalama dinlendirilme süresi 20 yil civarindandir.